रावण के मृत्यु पर मंदोदरी का विलाप
पति सिर देखत मंदोदरी । मुरुछित बिकल धरनि खसि परी ॥
जुबति बृंद रोवत उठि धाईं । तेहि उठाइ रावन पहिं आई ॥१॥
पति गति देखि ते करहिं पुकारा । छूटे कच नहिं बपुष सँभारा ॥
उर ताड़ना करहिं बिधि नाना । रोवत करहिं प्रताप बखाना ॥२॥
तव बल नाथ डोल नित धरनी । तेज हीन पावक ससि तरनी ॥
सेष कमठ सहि सकहिं न भारा । सो तनु भूमि परेउ भरि छारा ॥३॥
बरुन कुबेर सुरेस समीरा । रन सन्मुख धरि काहुँ न धीरा ॥
भुजबल जितेहु काल जम साईं । आजु परेहु अनाथ की नाईं ॥४॥
जगत बिदित तुम्हारी प्रभुताई । सुत परिजन बल बरनि न जाई ॥
राम बिमुख अस हाल तुम्हारा । रहा न कोउ कुल रोवनिहारा ॥५॥
तव बस बिधि प्रपंच सब नाथा । सभय दिसिप नित नावहिं माथा ॥
अब तव सिर भुज जंबुक खाहीं । राम बिमुख यह अनुचित नाहीं ॥६॥
काल बिबस पति कहा न माना । अग जग नाथु मनुज करि जाना ॥७॥
(छंद)
जान्यो मनुज करि दनुज कानन दहन पावक हरि स्वयं ।
जेहि नमत सिव ब्रह्मादि सुर पिय भजेहु नहिं करुनामयं ॥
आजन्म ते परद्रोह रत पापौघमय तव तनु अयं ।
तुम्हहू दियो निज धाम राम नमामि ब्रह्म निरामयं ॥
(दोहा)
अहह नाथ रघुनाथ सम कृपासिंधु नहिं आन ।
जोगि बृंद दुर्लभ गति तोहि दीन्हि भगवान ॥ १०४ ॥
MP3 Audio
રાવણના મૃત્યુ પર મંદોદરી વિલાપ કરે છે
પતિશિર પેખી મંદોદરી મૂર્છિત વિકળ ધરા પર ઢળી;
યુવતીવૃંદ રડતું ત્યાં આવ્યું, રાવણસમીપ એને લાવ્યું.
ગતિ પેખી કરતાં પોકાર, કચતનની ન રહી સંભાળ;
તાડન ઉરનું રહી કરી, શક્તિ વખાણી અશ્રુ ધરી.
ધરા ધ્રુજતી બળથી રોજ, અગ્નિ સૂર્ય શશિ ખોતાં ઓજ;
શેષકમઠ ના સહતા ભાર તન તે ઢળ્યું ધરા પર આજ.
વરુણ કુબેર સુરેશ સમીર લડયા રણે ના ધારી ધીર;
સાંઈ, જીત્યા યમ ને કાળ બળથી, આજ બન્યા અસહાય.
પ્રભુતાની છે જગને જાણ, સુતપરિજનની ફરતી આણ,
રહ્યું નહીં કોઈ રડનાર, રામવિમુખના એવા હાલ.
વશ સહુ વિધિસૃષ્ટિ હતી નાથ, નમતા લોકપાલ ભયસાથ;
હવે અંગને જંબુક ખાય, રામવિમુખનું એમ જ થાય.
કાળવિવશ માન્યું ન તમે, નર માન્યા જગના પતિને.
(છંદ)
જાણ્યા મનુજશા દનુજડવન દહનપાવક પ્રભુ સ્વયં,
શિવ દેવ બ્રહ્મા નમે ન ભજ્યા તેમને કરુણામયં;
જન્મી કર્યું પરદ્રોહરત પાપૌઘમય તનને તમે,
અર્પ્યું છતાંય સ્વધામ વંદન એ નિરંજન બ્રહ્મને.
(દોહરો)
અહા નાથ, રઘુનાથસા કૃપાસિંઘુ ના અન્ય,
યોગીદુર્લભ ગતિ ધરી કર્યા તમોને ધન્ય.